Ευρώπη και ΗΠΑ κατά της Κίνας, με ηχηρές βεβαίως εξαιρέσεις όπως έδειξε η πρόσφατη επίσκεψη Σι Τζινπίνγκ στη γηραιά ήπειρο και όλα αυτά με επίκεντρο την Ρωσία. Η γεωπολιτική σκακιέρα βρίσκεται σε «διπλωματικό πυρετό» εν μέσω ζυμώσεων για τις νέες ισορροπίες που τείνουν να διαμορφωθούν στο σημερινό πολυπολικό κόσμο, όπως αυτός τείνει να διαμορφωθεί.
Συνεπώς, το ταξίδι του Σι Τζινπίνγκ στην Ευρώπη και ειδικά η ενδυνάμωση των σχέσεών του με Σερβία και Ουγγαρία, η ανακοίνωση των νέων δασμών από την Ουάσιγκτον και το διήμερο ταξίδι του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν στην Κίνα που ξεκινά από αύριο είναι απόλυτα συνυφασμένα και περίτεχνα οργανωμένα ως προς την χρονική συγκυρία και τη γεωπολιτική σημειολογία τους.
- Διαβάστε ακόμα - Σλοβακία: Απόπειρα δολοφονίας του πρωθυπουργού Ρ. Φίτσο - Νοσηλεύεται «μεταξύ ζωής και θανάτου»
Το ταξίδι Πούτιν στην Κίνα είναι το πρώτο μετά την ανάληψη της έκτης προεδρικής θητείας του, υπογραμμίζοντας την τεράστια σημασία αυτής της σχέσης, την ώρα που το Πεκίνο δέχεται νέες πιέσεις από τις ΗΠΑ να περιορίσει την υποστήριξή του προς τη Μόσχα στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας. Εκτός από το Πεκίνο, ο Ρώσος πρόεδρος θα επισκεφθεί και την πόλη Χαρμπίν στη ΒΑ Κίνα, για να παραστεί στην τελετή εγκαινίων της όγδοης σινο-ρωσικής Expo, δίδοντας έμφαση στην προώθηση των εμπορικών δεσμών της Μόσχας με το Πεκίνο.
Πιέσεις Ουάσιγκτον προς Πεκίνο
Οι δύο ηγέτες, που διακήρυξαν μία «φιλία άνευ ορίων» λίγο προτού ο Πούτιν επιτεθεί στην Ουκρανία, έχουν συναντηθεί περισσότερο από 40 φορές από το 2012 όταν ο Σι ανέλαβε την εξουσία. Τώρα, η Κίνα, η οποία έχει βοηθήσει την Ρωσία να παρακάμψει τις δυτικές κυρώσεις αποτελώντας τη βασική αγορά για το ρωσικό πετρέλαιο και το φυσικό αέριο αλλά και την κύρια πηγή εισαγωγών από την Ρωσία, δέχεται έντονες πιέσεις από την Ουάσιγκτον για αντίποινα και η επιβολή νέων τελωνειακών δασμών στις εισαγωγές κινεζικών αγαθών στις ΗΠΑ θα πρέπει να ιδωθεί μέσα σε αυτό το πρίσμα. Από την άλλη, η απόφαση του Πούτιν να κάνει το Πεκίνο τον πρώτο του προοορισμό στο εξωτερικό μετά την ανάληψη της νέας θητείας του δείχνει, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, ότι η Κίνα είναι χωρίς αμφιβολία ο βασικός εταίρος της χώρας του.
Τις τελευταίες εβδομάδες, οι ΗΠΑ έχουν προειδοποιήσει τράπεζες και εξαγωγείς της Κίνας ότι θα υποστούν κυρώσεις εάν συνεχίσουν να βοηθούν το Κρεμλίνο να χρηματοδοτεί την πολεμική μηχανή του. Μάλιστα, το Δεκέμβριο το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών είχε διαμηνύσει την πρόθεσή του να επιβάλει κυρώσεις σε τράπεζες που διευκόλυναν συμφωνίες για την προμήθεια της Ρωσίας με ημιαγωγούς και άλλο εξοπλισμό αναγκαίο για τη στρατιωτική μηχανή της. Ο Αλεξάντερ Γκαμπίεφ, διευθυντής του Carnegie Russia Eurasia Center και ειδικός στις σινο-ρωσικές σχέσεις, ανέφερε σε δηλώσεις του στο Bloomberg ότι ο αντίκτυπος της αμερικανικής πολιτικής γίνεται ήδη αισθητός, καθότι οι τραπεζικές συναλλαγές μεταξύ Ρωσίας και Κίνας αντιμετωπίζουν προσκόμματα.
Oι δύο ηγέτες θα προσπαθήσουν να βρουν λύσεις, όπως να ορίσουν μικρότερες τράπεζες που να μην είναι εκτεθειμένες στο αμερικανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα για να διαχειρίζονται τις συναλλαγές με την Ρωσία, σημειώνει ο Γκαμπίεφ. Με επίκεντρο τις ρωσικές πωλήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου και αγορές ηλεκτρονικών, βιομηχανικού εξοπλισμού και αυτοκινήτων, το εμπόριο της Μόσχας με την Κίνα άγγιξε το ρεκόρ των 240 δισ. δολαρίων πέρυσι, έχοντας υπερδιπλασιαστεί από τα 108 δισ. του 2020.
Ωστόσο παρά τους αυξανόμενους δεσμούς, οι εξαγωγές της Κίνας προς την Ρωσία μειώθηκαν 13% τον Απρίλιο από την αντίστοιχη περυσινή περίοδο, για δεύτερο διαδοχικό μήνα, σύμφωνα με στοιχεία των κινεζικών τελωνείων. Επίσης, ρωσικά μίντια ανέφεραν ότι κινεζικές τράπεζες άρχισαν στα τέλη Μαρτίου να μπλοκάρουν πληρωμές από επιχειρήσεις στην Ρωσία που αγοράζουν εξαρτήματα για ηλεκτρονικά.
Σαφώς, το Πεκίνο δεν θέλει να φανεί ότι συνδέεται με την πολεμική μηχανή της Ρωσίας, αναφέρουν επίσης στο Bloomberg διπλωματικοί κύκλοι, καθώς το Πεκίνο θέλει να χτίσει έναν πολυπολικό κόσμο με εταίρους και στην Ευρώπη - όπως άλλωστε έδειξε και το πρόσφατο ταξίδι του.
Τι θα συζητήσουν Πούτιν - Σι
Στο μέτωπο της ενέργειας, οι δυο πλευρές θα διαπραγματευθούν μία νέα συμφωνία προμήθειας. Η Gazprom εξάγει φυσικό αέριο στην Κίνα μέσω του αγωγού Power of Siberia με τις ροές να αυξάνονται σταδιακά έως ότου φθάσουν το επίπεδο ρεκόρ των 38 δισ. κυβικών μέτρων το επόμενο έτος. Αυτό που επιδιώκει η Ρωσία είναι η δημιουργία ενός δεύτερου αγωγού μέσω Μογγολίας που θα μπορούσε να αυξήσει τις προμήθειες της Gazprom κατά 50 εκατ. κυβικά μέτρα ετησίως. Ωστόσο, πηγές ανέφεραν ότι δεν αναμένεται σε αυτή τη συνάντηση τελική συμφωνία επί του θέματος.
Μια άλλη πηγή ανησυχίας για τη Ρωσία είναι η προσπάθεια της Ουκρανίας να συγκεντρώσει διεθνή υποστήριξη στη διάσκεψη του Ιουνίου στην Ελβετία με στόχο την προώθηση του αιτήματος του Κιέβου για απόσυρση ρωσικών στρατευμάτων από τα κατεχόμενα εδάφη ως προϋπόθεση για οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία. Το κλειδί εδώ, σύμφωνα με διπλωματικούς κύκλους, είναι εάν η Κίνα θα παρευρεθεί ή όχι.
Ο Πούτιν θα ζητήσει επίσης μεγαλύτερη πρόσβαση στην χρηματοοικονομική αγορά της Κίνας και παράλληλα να χρησιμοποιήσει το κινεζικό νόμισμα ακόμη περισσότερο στο εμπόριο. Στο πλαίσιο αυτό άλλωστε αναμένονται και συζητήσεις για το θέμα της αποδολαριοποίησης των οικονομιών τους, δημιουργώντας μία ανεξάρτητη ζώνη συναλλαγών στην οποία θα κληθούν να συμμετάσχουν και οι φιλικά προσκείμενες προς την Ρωσία και την Κίνα χώρες. Παρατηρητές αναφέρουν ότι η Κίνα αυτή τη στιγμή δεν έχει και πολλά περιθώρια να μην έρθει πιο κοντά στη Μόσχα, μετά δε την απόφαση του Μπάιντεν να αυξήσει τους τελωνειακούς δασμούς σε κινεζικά εισαγόμενα αγαθά στις ΗΠΑ κατά 18 δισ. δολάρια ετησίως.
Γίνεται σχεδόν ξεκάθαρο ότι ο Πούτιν ήθελε τρία πράγματα από την Κίνα τα τελευταία δύο χρόνια, όπως ανέφερε στο CNBC ο Μαξ Χες, συνεργάτης στο Foreign Policy Research Institute: «Μία συμφωνία για την κατασκευή δεύτερου αγωγού για τη μεταφορά φυσικού αερίου στην Κίνα, μεγαλύτερη υποστήριξη της Κίνας στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας, ειδικά από πλευράς εξοπλισμού και πρόσβαση στις κινεζικές χρηματοοικονομικές αγορές χρησιμοποιώντας το κινεζικό νόμισμα στις περαιτέρω εμπορικές συναλλαγές της Ρωσίας. «Έχει σημειωθεί μικρή πρόοδος και στα τρία αυτά μέτωπα», σημειώνει ο Χες.
Η Κίνα πιο προστατευμένη στις πιέσεις
Όσον αφορά στην Κίνα, θεωρείται τώρα πιο θωρακισμένη απέναντι στις νέες αυξήσεις των δασμών σε σχέση με την εποχή Τραμπ, καθώς στις βιομηχανίες τις οποίες στοχεύουν τα αμερικανικά μέτρα, συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρικών αυτοκινήτων και των μπαταριών, έχει το προβάδισμα. Η Κίνα έχει υποσκελίσει την Ιαπωνία ως ο μεγαλύτερος εξαγωγός αυτοκινήτων στον κόσμο και οι κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους από την ΝΑ Ασία έως την Ευρώπη.
Αυτό άλλωστε φαίνεται και από την απάντησή της: Το 2018 επί Τραμπ είχε κάνει λόγο ότι οι δασμοί ήταν «μαχαίρι στο λαιμό της», ενώ τώρα διαμήνυσε ότι «μπορεί να υποστεί τους κινδύνους και ότι δεν παίζει με αυτούς που παραβιάζουν τις διεθνείς προδιαγραφές και νόρμες», σύμφωνα με τον Γουάνγκ Χουιγιάο, ιδρυτή και πρόεδρο του think tank Center for China & Globalization στο Πεκίνο. Αναλυτές ανέφεραν εξάλλου στο Reuters, ότι το Πεκίνο έχει τον χρόνο να ανταποδώσει με στοχευμένες κινήσεις προτού οι δασμοί αυτοί τεθούν σε ισχύ. «Επίσης αυτό που υποκίνησε την πρωτοβουλία Μπάιντεν είναι οι εκλογές και αυτό είναι διαφορετικό από την κίνηση του Τραμπ», προσθέτει ο Γουάνγκ.
